Regelmatig sta ik op congressen en evenementen en mag ik als inspirerende spreker spreken over fitheid, vitaliteit, duurzaamheid en leiderschap en natuurlijk de sleutelrol van Mentale (veer)Kracht hierin.
Een veel gestelde vraag: hebben we meer veerkracht nodig?
Is het nu echt allemaal erger dan vroeger? Hebben we nu echt meer last van psychische klachten? En komt dat door de steeds sneller draaiende wereld… beter gezegd de PAID-reality en/of de VUCA-wereld?
Vandaag wil ik een introductie doen op het thema ‘gelukkig gestoord’. Het gaat over een paradox waar wij in leven en over de noodzaak van meer kennis en kunde op het gebied van Mentale (veer)Kracht en alles wat daarbij hoort. Bijvoorbeeld als ouders tijdens de opvoeding, op school en in de muziek- en sportwereld.
Laten we gewoon eens beginnen in de samenleving. Als we bijvoorbeeld in Nederland kijken of nog iets breder, de westerse wereld, dan herkennen we de afgelopen 15 tot 20 jaar een maatschappij met een gevoel van ongemak. Een maatschappelijk gevoel van onbehagen.
Niet uniek want dit bestaat al de afgelopen 100-200 jaar en hier wordt ook over geschreven. Elke generatie kent zo’n gevoel. Bijvoorbeeld Freud heeft daar over geschreven in de 19e eeuw en naast hem ook andere filosofen. Elke generatie beschrijft een maatschappij gevoel van onbehagen.
En ook nu lijkt het dat iedereen dat gevoel herkent. Denk eens na over de volgende uitspraak: Nooit zijn we zo vrij geweest en nooit hebben we ons zo machteloos gevoeld!
En als je dat aan mensen vraagt of vertelt dan herkennen ze dat ook. ‘Ik heb nooit zoveel autonomie en vrijheid gekend en toch voel ik mij heel onmachtig.’
En die paradox, daar wil ik naartoe. Hoe kan dat, hoe kan het dat wij dat nu voelen…?
Het is overigens niet alleen maatschappelijk ongemak, het is ook individueel ongemak en dat ligt dan nog net iets vervelender als je kijkt naar mentale klachten en/of ongemak en natuurlijk de oplossingen daarvan.
Casus depressie
Een meisje van 18, heel mooi, heel gedreven, studeert op het gymnasium alleen… ze is depressief en ligt nagenoeg de hele dag te blowen op haar kamer en komt haar bed niet uit. Na een gesprek met haar psychiater kwam de volgende conclusie: ‘Ze voelde zich niet waard om te leven…’
Bedenk dan eens wat voor een maatschappij wij dan hebben gecreëerd als zij, met alle competenties in haar, het niet waard vindt om te leven. Welke contouren hebben dan gecreëerd opdat jongeren dit zeggen en/of kunnen voelen. Helaas is dit een waargebeurde casus en is dit niet een op zichzelf staand geval.
Enkele maanden geleden is er een enquête gedaan en daaruit bleek dat 22% van de 15 tot 18-jarigen aan de dood dacht voor de oplossing van hun probleem. Het mentaal lijden is dus niet alleen een maatschappij onbehagen maar ook een individueel probleem en wat je in de spreekkamers van psychologen en psychiater hoort en ziet.
Veel Nederlanders lijden aan psychische klachten
Momenteel, 2023, voldoet op lifetime basis 48,5% aan de criteria van een psychische stoornis. Dit was een paar jaar geleden, in 2018, nog 43,5% oftewel 5% lager.
Overpeinzing
De helft van mijn lezers en gezien mijn onderwerp in dit geval zelfs wel meer ;-), zal ‘lijden’ aan psychische klachten of een psychische stoornis.
En dat is best interessant want als dit blijft stijgen bereiken we binnen een paar jaar het tipping point oftewel een getal van boven de 50%. Dan ben je dus abnormaal als je normaal bent… think about it!
Dit is dus op lifetime basis. Op jaarbasis is bijvoorbeeld angst en depressie van 17% naar 26% gegaan in 10 jaar tijd. Dus een kwart van de mensen lijdt aan psychische klachten binnen een jaar. En meer dan een miljoen mensen zijn in behandeling.
Cijfers
- 1 op 5 mensen lijdt aan angstklachten;
- 1 op 6 mensen lijdt aan depressie;
- 1 op 8 mensen aan verslaving.
Noot.
Verslaving is een enorm onderschat probleem. Niet alleen het gebruik maar ook de normalisering van het gebruik. Het is tegenwoordig namelijk heel normaal om je ladderzat te zuipen, pilletjes te slikken en cocaïne te snuiven alleen… HET IS NIET NORMAAL natuurlijk.
Dat normale is extra bevreemdend omdat het namelijk ook nog eens ronduit slecht voor je is. Alcohol en drugsgebruik is slecht voor je hersenen, je lichaam en niet, in de laatste plaats, valt dit soort gebruik onder een stoornis, namelijk verslaving.
Eenzaamheid
1 op de 10 mensen geeft aan zich eenzaam te voelen. Eenzaamheid is nog controversieel en de overheid doet er op dit moment een hoop aan in de vorm van campagnes. Het zal niet lang meer duren voordat eenzaamheid ook een klassieke psychische stoornis wordt. Als je kijkt naar de trend dan kan het best zijn dat dit binnen 5-10 jaar op de lijst staat.
En dat is bijzonder want in de 16e eeuw stond eenzaamheid nog op de lijst van zeer bijzonder en het waren zeldzame woorden die niemand eigenlijk nog begreep.
Binnen 300 jaar hebben we echter 1 op 10 mensen die lijden aan eenzaamheid terwijl 400-500 jaar geleden niemand nog wist wat het betekende.
Crisis in Nederland
Een Mental Health Crisis is niet uniek. We spreken namelijk over een global Mental Health Crisis. En naast mentale crisissen hebben we ook vele andere; De oorlog in Oekraïne, de oliecrisis, coronacrisis, etc.
Ook de Mentale is er eentje want 1 op de 6 mensen nu lijdt aan psychische klachten. En daar is Nederland niet uniek in. Wereldwijd is de omvang erg groot. Van de 7/8 miljard mensen heeft 1 tot 1,5 miljard mensen dus psychische klachten.
En niet alleen de omvang is groot er zijn nog meer problemen…
Sociaaleconomisch
Het tweede probleem is dat het een sociaaleconomisch probleem is. Er is geen enkel land in de wereld, hoe vermogen dan ook, die in staat is om de geestelijke gezondheid zorg zo te organiseren zodat de klachten worden genezen. Zwitserland lukt het niet, Vaticaanstad kan het niet. Luxemburg niet, zelfs Monaco met bijna 50 psychiaters per 100.000 inwoners, het hoogste aantal ter wereld, lukt het niet. Het lijden is groter dan het budget!
Het derde grote probleem zijn de kosten van de Mentale Global Health Crisis.
Heb je enig idee wat de kosten zijn? Het komt neer op zo’n 16.000 miljard in het afgelopen decennium.
Andere vraag. Wat denk je?
Hoeveel geven wij uit aan Mentale zorg op wereldbasis gemiddeld per persoon per jaar? Dat komt neer op 2,5 dollar. Zo ongeveer 1/3 van een pakje sigaretten gok ik zo… .
Waarom zo weinig? Is het niet belangrijk? Is het vanzelfsprekend? Vinden we het normaal dat we normaal moeten zijn?
Het budget wat we willen spenderen ligt heel laag. We willen allemaal gezond zijn maar er geld aan spenderen is blijkbaar heel lastig. En dit zie je ook in het dagelijks leven. Een abonnement op de sportschool gaat er als eerste uit, zeker als er financiële problemen zijn en bijvoorbeeld gezond eten vinden we vaak te duur. Mensen die echt dagelijks investeren in gezondheid zijn er veel te weinig.
Wetenschappelijk probleem
Het vierde grote probleem is het wetenschappelijk probleem. De wetenschap weet zelf ook niet hoe ze dit moeten oplossen! Huh? De psychiaters en psychologen weten niet exact hoe al die aandoeningen ontstaan en waarom ze zo groot zijn tegenwoordig.
Er is zoveel ontwikkeling in technologie; MRI’s, hersenscanners, genetica en ga zo maar door. Alleen na 200-300 jaar ontwikkeling op dit gebied weten we nog steeds niet waarom mensen klachten krijgen en waarom het zo toeneemt. Wie krijgt het en wie krijgt het niet en waarom neemt het zoveel toe?
WEIRD
De Mental Global Health Crisis is ook bijzonder omdat de westerse landen worden vaak aangedaan als de WEIRD-country’s:
- W = Western
- E = Educated
- I = Industrialized
- R = Rich
- D = Democratic
Dan zie je dat het probleem daar nog veel groter is. De prevalentie hier is 1 op 4 en niet 1 op 6 mensen die psychische klachten heeft. En als iemand in een westers land een aandoening krijgt zoals depressie zie je dat de impact groter is dan in bijvoorbeeld een Afrikaans land.
De omvang is dus groter, de impact is groter en eigenlijk is de behandeling ook slechter…
Wat, slechter? Ja, met alles wat we hier weten en kunnen, kan de prognose in bijvoorbeeld Afrikaanse landen beter zijn dan hier in Nederland.
Behandeling in armere landen is beter. Hoe kan dat?
Dit is niet iets om trots op te zijn en gaat over inclusie en uitsluiting. In bijvoorbeeld een land als Afrika word je bij schizofrenie niet uitgesloten. Je doet gewoon nog mee. Je mag mee in het veld, werkt mee in het dorp en blijft dus sociaal verbonden en betrokken en… er wordt gewoon iets minder van je verwacht. Ze accepteren dat je iets minder levert dan normaal.
De psychiatrie leert van deze landen! Het is een vorm van omgekeerde kennisoverdracht. Wat gebeurt daar wat wij hier niet snappen en verkeerd doen?
Want de paradox is dat je zou verwachten dat in onze WEIRD-Country’s, de welvarende landen, het beter zou moeten gaan dan in minder welvarende landen. Blijkbaar klopt iets niet van deze aanname.
Sociale staat van Nederland
Het vijfde en ‘laatste’ probleem is de sociale staat van Nederland.
Cijfers uit 2019
Wat is het brutovermogen van een gemiddelde Nederlandse familie? We spreken hier over de waarde van ons huis, ons vermogen, het pensioen, etc. 491.000 euro.
Als je daar de gemiddelde schuld van 100.000 euro afhaalt blijft er rond de 400.000 euro aan vermogen over. En daarmee is Nederland één van de rijkste landen ter wereld. Qua netto vermogen zitten wij in de absolute wereldtop. We staan in de top 5 (4e of 5e) van alle 158 landen:
- Financiële index: bijvoorbeeld productie – 4e of 5e plek;
- Kwaliteitsindex: opleiding, veiligheid, ondersteuning (van alle goede dingen in het land) staat Nederland op de 6 plek. Bijvoorbeeld Denemarken of Ierland doet het beter;
- Misère index: hoe miserabel is het hier. Op werkeloosheid, inflatie schulden, scoort Nederland zelfs het beste van Europa
- Zeurindex: en ja, ook hier scoren we heel goed! Nederlanders zeuren graag en veel.
Resume: Gelukkig gestoord!
Je zou kunnen denken. Hoe kan dat nu? Alle bovenstaande parameters zijn erg goed. De objectieve kwalitatieve parameters zijn allemaal uitstekend.
Heeft het iets te maken met de subjectieve beleving? Omwille van al dat zeuren (over het weer, politiek, maatschappij) is de Nederlander dan een ongelukkig individu? Nee, dat is ook niet zo.
De World Happiness Index (WHI) geeft aan dat wij al 15 jaar heel consistent in de top 15 van de wereld staan. En de WH-index wordt samengesteld op basis van bovengenoemde criteria en ook via enquête; vanuit een paar duizend interviews zegt 95% van de mensen: ik voel mij goed – ik voel mij gelukkig.
Dan hebben we nu dus een probleem! De wetenschappers zitten met een probleem… 🙂🙃
Want, als 95% van de Nederlanders op jaarbasis, en de jongeren zelfs meer, zeggen dat ze gelukkig zijn. En weten vanuit het professionele vakgebied dat 26% van de mensen psychische klachten heeft. Hoe moeten we dat dan begrijpen?
Dan kunnen we niet anders tot de merkwaardige vaststelling komen dat veel mensen zowel gelukkig als gestoord zijn: 2 miljoen 639.000 om precies te zijn. Natuurlijk ben je met mentale klachten niet gek of gestoord. We noemen het ook wel Neurodivergentie. Neurodivergentie voegt diversiteit toe aan de menselijke ervaring. Het betekent dat we allemaal uniek zijn en op onze eigen manier denken en voelen. Oftewel gelukkig gestoord!
Denk daar maar eens over na.
En wat betekent het? Wat laat dat zien? En hoe kan het eigenlijk? In het volgende blog ga ik hier verder op in. We gaan het o.a. hebben over autonomie. Het belang van autonomie maar ook de consequenties die daarmee gepaard gaan. We gaan het natuurlijk ook hebben over het belang van Mentale (veer)kracht.
Mooie week,
Michael
Volg Michael
Benieuwd wat Michael bezig houdt? Waar die op het podium staat als spreker? Als eerste op de hoogte van nieuwe blogs vol mentale (veer)kracht? Volg Michael via social media.
