Mentale veerkracht (mentale training) is de afgelopen jaren steeds meer gemeengoed geworden, zeker voor beroepen met grote werkdruk en een hoog stressgehalte, waarbij prestaties op topniveau worden verlangd. De kunst is dan om overeind te blijven en de prestaties neer te zetten die wordt beoogd.
De Big 5 uit de sport- en prestatiepsychologie
Mijn compagnon is één van de bekendste sportpsychologen van Nederland en ik noem hem vaak de ‘Godfather’ van de Sportpsychologie.
Rico Schuijers is al vanaf 1993 aan het pionieren op dit gebied en heeft veel betekend voor prestatieverbetering voor teams en atleten wat weer geleid heeft tot menig medailles op Nederlands, Europees, wereldniveau en de Olympische spelen.
In deze mentale veerkracht blog beschrijf ik, als motiverende spreker, de 5 meest gebruikte mentale tools, als het erop aankomt.
5 Tools voor mentale veerkracht
- Doelen stellen
- Visualisatie
- Energiemanagement
- Aandachtscontrole
- Gedachtecontrole
-
Doelen stellen mentale veerkracht
Wie (top)prestatie wil leveren moet weten wat hem of haar motiveert.
Je kunt intrinsiek of extrinsiek gemotiveerd zijn. Dit verschil in doeloriëntatie wordt vaker aangeduid als een verschil in ‘taakgerichten’ of ‘egogerichten’. Taakgerichte mensen zijn vaak bereid hard te werken en hebben meestal een stabiel zelfvertrouwen. Wie op het ego is gericht, heeft vaak een natuurlijk aanleg voor hetgeen en wil winnen met zo min mogelijk training. Beide types zijn strebers, alleen op een andere manier.
Soorten doelen
Om goed gemotiveerd te blijven, is het ook goed om onderscheid te maken tussen verschillende soorten doelen die je kunt nastreven:
- Een droomdoel dat ver in de toekomst ligt en voornamelijk als inspiratie dient;
- Een resultaatdoel, waarbij je jezelf vergelijkt met anderen;
- Een prestatiedoel, waarin je je prestaties vergelijkt met wat je eerder hebt bereikt;
- Een procesdoel, waarbij je je vooral richt op de manier waarop je iets doet.
-
Visualisatie mentale veerkracht
Visualiseren is het zo echt mogelijk ‘verbeelden’ van je taak en wordt effectiever naarmate er meer zintuigen bij betrokken worden; dus niet alleen zien maar ook ruiken, voelen, proeven en/of horen. Kijk maar eens naar onderstaande video van Erben Wennemars.
Ons brein leert eigenlijk maar op twee manieren:
- Door te doen (meest effectief);
- Door te visualiseren.
Je kunt dus door het inzetten van verbeeldingstechieken beter worden in ‘de uit te voeren taak’. Ook wordt visualisatie gebruikt voor bijvoorbeeld spanningscontrole. Je kunt dan spanning oproepen of juist afbouwen door iets rustgevends te denken.
Het meest effectief is om een situatie te visualiseren en die vanuit je eigen perspectief te bekijken en te ervaren, dus als het ware met je eigen ogen.
‘One picture says more than a thousand words’.
-
Energiemanagement mentale veerkracht
Het is een bekend beeld in de sport. De sprinter die zichzelf vlak voor de start een paar keer flink op zijn benen slaat of een vechter die met een hele show opkomt en zichzelf klaarstoomt voordat de bel voor de eerste ronde gaat.
Energiemanagement noemen we ook wel spanningscontrole en wordt uitgedrukt als plussen en minnen. Voor iedere taak is er een bepaalde spanning nodig en het is de kunst om deze taak met de juiste spanning uit te voeren. Het gaat dus om spanningscontrole.
De spanningsboog is ook weer te geven in een grafiek als omgekeerde U-vorm.
-
Aandachtscontrole mentale veerkracht
Waar zat je met je aandacht?
Het is een bekende vraag, opmerking of ergernis van menig coach, medespeler of collega die iemand hopeloos ziet falen, ogenschijnlijk omdat zijn of haar aandacht op iets anders gericht is dan de taak die hem of haar te wachten staat. Je aandacht op de juiste taak kunnen richten is bij het leveren van (top)prestaties van belang.
De Duitse sportpsycholoog en hoogleraar Hans Ebenspächer ontwierp het beeld van de 6 aandachtcirkels (zie afbeelding).
Het gaat dus om taakgericht kunnen werken en dit heeft alles te maken met concentratie oftewel de mogelijkheid om je te kunnen focussen. En uiteraard vergt dit mentale veerkracht training…
-
Gedachtecontrole mentale veerkracht
De gedachten die je hebt over je eigen capaciteit, beïnvloedden voor een groot deel je zelfvertrouwen. Als je denkt over voldoende capaciteiten te beschikken voor de taak die wacht, zal dit een prestatie vermogen positief beïnvloeden. Wie begint met twijfel, staat op achterstand.
Het 4G-schema
Het model van Albert Ellis wordt gebruikt voor deze mentale veerkracht en vaardigheid.
Hij is bekend als grondlegger van de Rationeel- Emotieve Therapie (RET), die mensen leert irrationale, improductieve en niet helpende gedachten uit te bannen.
Het schema volgt de lijn:
Gebeurtenis – gedachte – gevoel – gedrag
Bijvoorbeeld:
Gebeurtenis: nemen van een strafschop
Gedachte: ‘als ik ‘m maar niet mis’
Gevoel: angst of onzekerheid
Gedrag: verkrampte aanloop en bal verkeerd raken
Zoals je ziet heb je min- en plusgedachten.
Bij het oefenen van mentale vaardigheden rondom het thema zelfvertrouwen en mentale veerkracht gaat het erom de negatieve, ongewenste gedachten – ook wel denkfouten genoemd – te veranderen.
Wil je meer weten over mentale veerkracht of wil je Michael als motiverende spreker boeken? Neem contact op
Tot volgende week!
Michael
