Bovenstaande uitspraak heb ik vaak op een flip-over geschreven tijdens één van de vele trainingen Mentale (veer)Kracht die ik binnen de Nationale Politie heb gegeven. Maar ik gebruik deze uitspraak ook regelmatig op het podium als motiverende spreker. En daar is een goede reden voor.
Mentale Kracht is het grootst uitgerolde (en beste geëvalueerde ) programma ooit en vond haar oorsprong onder de toenmalige minister Opstelten en dit programma moest de weerbaarheid van de executieve werknemers oftewel ‘de mensen op straat’ vergroten. Hoe gek dit misschien ook klinkt maar mijn ervaring is dat er, zeker in de begintijd, best veel agenten helemaal niet zaten te wachten op een dergelijke training.
Bierkratje: begin van de training mentale (veer)kracht
Wat ik nooit meer zal vergeten is dat het al mis kon gaan bij het voorstelrondje. Wij werden als trainers hiervoor gewaarschuwd en voorbereid. Het ging namelijk op een specifieke manier… Voorstellen, staand op een omgekeerd bierkratje. Geen uniform, geen status, geen hulpverlener, geen rolmodel, ‘gewoon’ een mens die van alles heeft meegemaakt, zowel privé, professioneel als maatschappelijk.
Er zat een duidelijk leerdoel achter (o.a. uit je comfortzone) maar dit ging als een lopend vuurtje door de organisatie en het gaf weerstand. Er kon van alles gebeuren: weigeren, kratje wegtrappen, huilen, boos worden of tot in den treure vragen waarom.
Eerlijk is eerlijk, de mooiste en meest indrukwekkende persoonlijke verhalen vonden overigens ook plaats op datzelfde kratje.
Kwetsbaarheid
Hoe kon dat nou? Een agent die in de noodhulp allerlei heldhaftige dingen doet en die vervolgens moeite heeft met zichzelf voorstellen. Achteraf snap ik nog beter dat het hier om pure kwetsbaarheid ging. Of beter gezegd, met het niet kwetsbaar willen, durven en/of kunnen zijn. Het zogenaamde masker afzetten was waarschijnlijk het probleem.
Wat ligt hieraan ten grondslag?
Volgens Brené Brown, hoogleraar en schrijfster, is kwetsbaarheid een teken van moed. Wanneer je jezelf kwetsbaar kunt opstellen toon je moed en kun je anderen inspireren met o.a. creativiteit, kun je jezelf openstellen en daardoor diep(er) contact maken met anderen.
Je laat als het ware een stukje van je kern zien; wie ben jij echt? Dit klinkt mooi, alleen brengt het ook een gevaar met zich mee. Althans, dat denken wij. Want wat gebeurt er als dat kwetsbare stukje van jezelf wordt afgekeurd? Schaamte, verstoting en een gevoel van minderwaardigheid liggen dan op de loer.
Het probleem is alleen dat kwetsbaarheid tegelijkertijd ook de bron is van plezier, creativiteit, saamhorigheid en liefde. Want door jezelf kwetsbaar op te stellen herkennen anderen zich in jouw verhaal en kunnen zij zichzelf ook openstellen, aldus Brown.
Verbinding
Erbij horen, leuk gevonden en gewaardeerd worden. Het start allemaal met verbinding. Niet kwetsbaar durven opstellen gaat over de schaamte en angst voor het verbreken van deze verbinding. De gedachte: ‘Is er iets met mij, dat als anderen dit zien, waarvan zij vervolgens vinden dat ik niet de moeite waard ben te verbinden’. Oftewel, als ik dit laat zien hoor ik er niet meer bij.
Wil jij een High Performer zijn?
We leven in een wereld waar we veel van elkaar en van onszelf verwachten. Veel mensen willen tegenwoordig een High Performer zijn. Misschien moeten we wel een High Performer zijn om het überhaupt vol te houden in de prestatie gedreven maatschappij?
Het kan dan lastig zijn om:
- Je collega, vrienden, man – vrouw om hulp te vragen;
- Iemand mee uit te vragen;
- Om seks – een vrijpartij te vragen;
- Te solliciteren;
- Afgewezen te worden;
- Ontslagen te worden.
Compenseren en verdoven
We leven in een kwetsbare wereld waar wij onszelf ook gemakkelijk kunnen verdoven.
Wanneer we ons niet lekker voelen kunnen we dit compenseren door:
- Geld oftewel materialistisch te zijn;
- Obesitas oftewel te veel eten en drinken;
- Verslaving en/of medicijngebruik oftewel drank- en drugsgebruik
Het probleem is alleen dat je emoties niet selectief kunt verdoven. Je kunt niet alleen de minder prettige emoties zoals schaamte, angst, hartzeer, teleurstelling niet meer voelen door regelmatig een paar wijntjes te drinken, wat vaker een moorkop of junkfood te eten. De positieve emoties worden ook gedempt.
Wanneer we onszelf op deze manier verdoven, verdoven we dus ook de andere emoties als vreugde, dankbaarheid, liefde en geluk. Het probleem is dus dat het misschien in het moment wel lekker voelt maar kort daarna voelen we ons ellendig en gaan we vervolgens weer op zoek naar andere – nieuwe doelen en betekenis.
Imperfect
Kwetsbaarheid gaat over de moed om imperfect te zijn. We kunnen namelijk geen compassie voelen of mededogend zijn voor anderen als we niet eerst aardig zijn voor onszelf.
Een doordenkertje
Kun jij loslaten wie je denkt te zijn om vervolgens gewoon te kunnen zijn?
Competenties
Wat kunnen mensen meer als zij kwetsbaarheid als een kwaliteit zien?
- Zij geloven dat wat hen kwetsbaar maakt, mooi maakt;
- Ze zien dit ook niet als hun comfortzone maar ondraaglijk is kwetsbaarheid zeker ook niet;
- Zij hebben de bereidheid om bijvoorbeeld als eerste te zeggen: ‘Ik hou van jou’, of om iets te doen, ook als er nog geen garanties zijn. Bijvoorbeeld bereid zijn om in een relatie te investeren waarvan je niet zeker weet of die gaat slagen.
Mentale kracht schuilt in je gedrag
Echte mentale kracht schuilt in je gedrag. Wat we doen heeft een enorme impact op mensen. Ik heb hier eerder over geschreven in mijn blog over de plasticiteit van ons brein.
Hoe kunnen wij onszelf tonen in kwetsbaarheid?
- Heb lief zonder enkele garantie;
- Breng dankbaarheid en vreugde in het dagelijks leven, zeker als het wat lastiger wordt;
- Geloven dat jij genoeg bent. Jouw verhaal mag er zijn, jij als persoon mag er zijn.
Tip: wees authentiek, echt en durf ook te zeggen: het spijt me, mijn fout, ik ga het goedmaken!
Nee, je verraadt jezelf niet! Je bent gewoon ook even kwetsbaar.
Vaak kun je dan ook even stoppen met praten, misschien wel schreeuwen om vervolgens te kunnen luisteren naar anderen. Het voordeel: je wordt vaker aardig, zachter en leuker gevonden.
Mooie week!
Michael
