Werkgeluk oftewel gelukkig zijn in en met je werk. Tjsa, wie wil dit nu niet? Zowel als werkgever en als werknemer is dit heel aantrekkelijk. Alleen eenvoudig is het niet. In dit blogbericht ga ik in op het PERK-model. Een model dat kan helpen werkgeluk te verhogen.
Gelukkig wordt er veel onderzoek gedaan naar dit onderwerp, geef ik veel presentaties als spreker werkgeluk aan zowel de overheid en het bedrijfsleven over werkgeluk en word ik steeds vaker betrokken bij de strategie over fitheid, persoonlijke vitaliteit, vitaal leiderschap en natuurlijk Mentale (veer)Kracht. Allemaal onderwerpen die, verankerd in een organisatie, leiden tot meer werkgeluk.
De cijfers zijn duidelijk: werkgeluk zorgt voor productiviteit
Werknemers die werkgeluk ervaren zijn productiever, meer betrokken met het werk en elkaar en zijn veel duurzamer oftewel hebben minder uitval door verzuim; ziekte, overwerkt, burn-out, enzovoort. Dit laatste lijkt klein maar wordt steeds groter. ‘Nederlanders laten zich steeds vaker maandenlang niet zien op hun werk vanwege heftige burn-outs & depressies’ kopte het Algemeen Dagblad (AD) recent in. Dit komt voort uit de meest recente cijfers van Arbodiensten als ArboNed en HumanCapitalCare.
Langdurig verzuim gestegen met 8,5%
In het afgelopen jaar steeg het langdurig verzuim door stress gerelateerde klachten met bijna 8,5 procent. Het meest zorgelijke? Het is opvallend hoe normaal we dit zijn gaan vinden. Wat dat is het namelijk niet! Om je een idee te geven… Van de 5 dagen die werknemers verzuimen is ruim 1/5e gerelateerd aan stress.
Mentale klachten als gespannen zijn, piekeren en lusteloosheid zijn voorbeelden. De meest voorkomende sectoren zijn de zorg, het onderwijs en het openbaar bestuur. Dat is ook één van de redenen dat ik juist in die sectoren als spreker werkgeluk vaak gevraagd wordt. We weten inmiddels ook dat hoogopgeleide vrouwen steeds vaker te maken krijgen met burn-outs.
Hoe ontstaan burn-out klachten?
Burn-out klachten onstaan zijn natuurlijk niet alleen maar werk gerelateerd. Alhoewel, bij 60% van de mensen die langdurig uitvallen is er overduidelijk een relatie met het werk. Soms gaat dit over extreme situaties zoals een arbeidsconflict of het echt niet boteren met een directe collega, echter veel vaker is het werk dat overvraagt een veel groter probleem. En ja, naast dat overvragen (werkdruk dus) is er een cocktail van nog andere factoren aanwezig als mensen uitvallen: persoonlijkheid, privésituatie, eigen veerkracht en natuurlijk ook hoe iemand het werk ervaart.
Mantelzorg, een echtscheiding, kinderen die voor onrust zorgen en financiële problemen zijn voorbeelden gebeurtenissen in de persoonlijke levenssfeer die voor 40% een rol spelen.
Al met al best veel dus en het is dus ook van belang om als werkgever hier oog voor te hebben en een persoonlijke aanpak op los te laten. Het kan namelijk een grote impact hebben op de werkprestaties.
Volle rugzak
Je kunt het vergelijken met het vullen van een rugzak. Elke dag stop je allerlei dingen uit je werk- en privéleven in deze rugtas. Ook maatschappelijke dingen zijn zoals bijvoorbeeld de lockdown door Corona of de discussie over de oorlog in de Gazastrook met vrienden en/of familie die spanning of stress geven.
Na verloop van tijd is die rugtas vol door zorgen, stress en allerlei andere dingen die een bak met energie kosten. Zeker als je er niets uit gooit. En nee, die rugtas maakt dus geen onderscheid in wat je erin gooit. Of dit nu over privé-, werkstress of over een andere oorzaak gaat. Je rugzak wordt te zwaar en het is steeds moeilijker om er dingen uit te halen, lees op te laden en te herstellen.
Werkdruk: signalen herkennen
Het loont dus de moeite om samen met een werknemer signalen van spanning, stress en psychische klachten te herkennen en erkennen. Is dit bespreekbaar? Wanneer je dit namelijk op tijd bespreekt kan dit veel ellende voorkomen. Hier geldt dan ook echt, voorkomen is beter dan genezen. Hoe langer we namelijk wachten, zeker als een werknemers zelf geen hulp vraagt, hoe langer het duurt voordat iemand herstelt. En daar heeft echt niemand baat bij, zowel op het werk als in privé en zelfs in de maatschappij.
‘Time to burn in is time to burn-out!’
Het positieve nieuws is dat langdurige uitval veelal ook te voorkomen is. Zeker met de juiste en tijdige ondersteuning van werknemers. Dit is echt een gevalletje, voorkomen is beter dan genezen. Het is effectiever en goedkoper om als organisatie te investeren in preventie en het herkennen van signalen dan achteraf oprapen.
Het PERK-model voor meer werkgeluk en betere samenwerking
In de tijd waarin het lastig is om (goed) personeel te vinden is het is sowieso zonde als er dan ook nog eens een deel van je werknemers verzuimt door stress gerelateerde klachten of zelfs (langdurig) uitvalt door een burn-out.
Een idee en werkwijze: Het PERK-model
-
Purpose (doel)
De grote vraag is hier. Waar kom jij nu ’s ochtends je bed voor uit? Wat geeft jou energie en waar krijg je energie van? Natuurlijk is dit gekoppeld aan wat je gelooft. Jouw spirituele batterij. Wie ben je, wat zijn je persoonlijke waarden en wat is jouw morele kompas? Dit gaat over wat jouw bijdrage aan deze wereld gaat zijn.
Bij zingeving is het belangrijk dat jouw dagdagelijkse werkzaamheden aansluiten bij waar jij voor staat, dat je dingen doet waar je in gelooft en waar je van houdt.
-
Engagement (betrokkenheid)
Volgens onderzoeker van Berkeley willen mensen zich emotioneel betrokken voelen bij het werk dat ze doen. En deze drie elementen spelen bij betrokkenheid een rol:
- Plezier; e hebt leuk en goed contact met je collega’s
- Autonomie; je hebt en voelt de ruimte om zelf te beslissen over je agenda, de werkzaamheden en je persoonlijke ontwikkeling.
- Opgaan in je werk; time is flying! Je bent bevlogen in wat je doet en bent niet bezig met de tijd (is het al pauze of mag ik al naar huis?)
-
Resilience (veerkracht)
Kunnen mensen en teams onder druk werken? Hoe gaan zij om met verandering, teleurstelling en tegenslag? Kan een werknemer zich aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Zijn mensen in staat om zichzelf te managen? Oftewel hun gedrag te veranderen als dit gewenst of soms zelf noodzakelijk is (bijvoorbeeld minder hoge doelen en/of eisen aan zichzelf stellen, accepteren, loslaten, etc.)
We hebben ook veerkracht nodig met fouten en afwijzing om te gaan. Want niet alles lukt in het leven. Train je mensen op Mentale Kracht en je zult zien dat dit enorme vruchten afwerpt. Veel van wat we doen is namelijk mentaal:
- Stel de juiste doelen
- Manage je energie
- Visualiseer positief
- Creëer de juiste (helpende) gedachtes
- Richt je aandacht
En ja, yoga, meditatie en mindfulness zijn ook onderdelen van veerkracht.
-
Kindness (vriendelijkheid)
Een sociale en psychologische veilige omgeving is erg belangrijk. Wees weer eens een beetje lief en vriendelijk is de uitkomst van een heel groot onderzoek bij Google, codenaam ‘Aristotle’ over veiligheid in teams.
Wanneer er veiligheid en vriendelijkheid is gaan mensen eerder samenwerken, ze pakken sneller een andere taal of rol op en… geven eerder een foutje toe en nemen daar eigenaarschap over. Collega’s helpen, vertrouwen en steunen elkaar namelijk meer.
En deze eigenschappen zorgen niet alleen voor meer werkgeluk, ook tot een betere samenwerking.
Veel succes en werkplezier,
Michael
