Volgens Yuval Noah Harari is dit de grote vraag voor de toekomst: Kunnen wij alle veranderingen door technologie en Artificial Intelligence (AI) psychologisch wel aan? Yuval Noah Harari kreeg wereldwijde bekendheid als historicus en schrijver van de boeken ‘Homo Sapiens’ en ‘Homo Deus’ en ‘21 lessen voor de 21e eeuw.’ Waar gaat dit over en wat heeft dit te maken met het onderwijs, Mentale (veer)Kracht en kennis en kunde op het gebied van gedragsverandering? Als spreker onderwijs ga ik het vertellen.
Over Yuval Noah Harari
Allereerst iets meer uitleg over Harari en zijn benadering. De Israëlische historicus Yuval Noah Harari onderzocht het verleden en de toekomst van de mensheid in zijn boeken ‘Sapiens’ en ‘Homo Deus’.
Beiden werden internationale bestsellers en geprezen door een breed scala aan opinieleiders, waaronder Bill Gates , Mark Zuckerberg, Sir. Richard Branson en voormalig president Barack Obama.
In zijn meest recente boek ’21 lessen voor de 21e eeuw’ richt Harari zich op het heden en ontleedt hij de meest urgente problemen waarmee de mensheid wordt geconfronteerd.
Het boek is alweer van het jaar 2018 maar zeker niet minder relevant met de meeste recente ontwikkeling van ChatGPT oftewel de doorbraak van AI. Je zou kunnen zeggen dat hij zijn tijd al ver vooruit was…
In onderstaande fragment is hij aangesloten bij ‘This Morning’ van CBS en bespreekt hij waarom het belangrijk is om kinderen ook te onderwijzen in ‘emotionele intelligentie’ en ‘mentale veerkracht’ omdat ze een wereld betreden waarin ze zichzelf opnieuw moeten blijven uitvinden om te kunnen concurreren met kunstmatige intelligentie.
Wat is er aan de hand?
We weten allemaal dat de technologie snel gaat. Heel snel zelfs en we kunnen dit ook wel exponentieel noemen. Exponentiële groei is een toename evenredig aan de eigen omvang.
Het betekent dat iedere grootheid continu met hetzelfde percentage per tijdseenheid groeit.
In de praktijk vertaald kun je exponentiele groei zien als je naar het verre en meer recente verleden kijkt.
Stel dat je een mens voor langere tijd in slaap kon brengen en dat hij/zij niet ouder zou worden bij het ontwaken. Een persoon uit het jaar 200 na Christus kon dan gerust 50 of 100 jaar in slaap worden gebracht en vervolgens bij het wakker maken weer verder gaan met waar hij of zij was. Er was misschien wel wat veranderd in de wereld om hem/haar heen, maar niet veel.
Burn-out, bore-out of depressie
Verplaats hetzelfde voorbeeld nu eens naar de afgelopen 50 tot 100 jaar.
Bij het wakker maken van de persoon denk ik dat hij of zij direct in een burn-out, bore-out of depressie raakt bij het zien van de nieuwe wereld en alles wat hij /zij moet doen om bij te blijven.
En bedenk nu eens hoe dit de komende 50 eruit zal zien… Een simpel voorbeeld; 15 jaar geleden hadden wij nog geen smartphone. Bedenk je eens wat er nu allemaal al mogelijk is met bijvoorbeeld je iPhone en hoeveel je hier al mee werkt. Ook wat de ontwikkeling is geweest qua functionaliteiten, apps, fotoresolutie, etc.
Waarom geef ik je deze reflectie en wat heeft dat met onderwijs te maken?
Omdat dit namelijk alles met de toekomst te maken heeft… In mijn lezingen als spreker onderwijs komt het onderwerp gedragsverandering met regelmaat voorbij.
En een lang verhaal kort; wij zijn hier niet zo goed in!
Een voorbeeld over verandering
We zijn nu net begonnen met een nieuwe maand in het jaar 2023 en… heel veel goede voornemens zijn alweer gesneuveld. Als mens zijn wij gewoon slecht in staat om dingen te veranderen en nog belangrijker vol te houden. Het is niet voor niets dat de gezondheid steeds slechter wordt, burn-out getallen oplopen en steeds meer mensen pillen nodig hebben om zichzelf staande te houden.
Mikkel Hofstee, de schrijver van ‘Oermens 2.0’, zet dit vaak in een mooi voorbeeld: “Wij zijn prima gebouwd om om te gaan met schaarste maar niet met overvloed.” En dat is een schot in de roos!
Wat is nu het probleem?
Je zou kunnen denken, ja maar dat gaat over gezondheid en over bijvoorbeeld op je eten letten, beetje meer bewegen, minder drinken en/of beter slapen. Wat heeft dat nu met de toekomst en de opkomst van technologie en in specifiek AI te maken? Nou, alles.
Wij zullen namelijk steeds vaker en sneller onszelf opnieuw moeten uitvinden.
Door de opkomst van AI zullen veel banen vervangen worden en de mensen die daarmee overbodig worden iets nieuws moeten gaan leren, oftewel ontwikkelen. En dat is natuurlijk veranderen en de grote vraag wordt of wij dit psychologisch kunnen bijbenen. Of dat we een wereld creëren waarin de mens dit niet kan en minder van belang wordt…
Meer kennis over mentale veerkracht begint in het onderwijs
Een van de oplossingen is dat we meer kennis en kunde nodig hebben op het gebied van Mentale (veer)Kracht. Want simpele dingen als gezonder eten, meer bewegen, etc. zijn nu al zo lastig voor veel mensen.
Niet gek overigens want het wordt ons niet geleerd. Op school zijn we veelal bezig met de zogenaamde hard skills oftewel het pompen van kennis en kunde voor de betreffende studie en/of beroepsuitoefening.
Meer aandacht voor essentiële skills
Het wordt hoog tijd dat we ook meer aandacht gaan besteden aan de soft skills die nodig zijn om een succesvol, gezond en gelukkig leven te kunnen leiden.
‘Soft skills’ die ik liever ‘menselijke skills’ of misschien wel de allerbeste; essentiële skills noem.
Mindsetting, focus, (zelf)reflectie, omgaan met teleurstelling en tegenslag zijn zomaar wat mentale tools en inzichten die we keihard nodig hebben om alle veranderingen bij te houden, onszelf te blijven ontwikkelen en ook nog eens gezond en gelukkig te zijn.
We hebben beter te begrijpen wat er gebeurt met ons en hoe wij ons gedrag kunnen veranderen en volhouden. Het is simpelweg gewoon moeilijk en we zullen er wellicht ook anders tegenaan moeten gaan kijken en het gaan waarderen.
Nu is er alle lof voor de studenten die een master behalen, arts of advocaat worden, en snappen we de inzet van studeren en doorzetten. En dat is ook compliment waardig.
Toch denk ik dat er minimaal evenveel lof kan zijn voor iemand die al jarenlang stuurt op gematigdheid qua eten, drank en natuurlijk (onthouden van) drugs en dat dit keihard onderschat wordt qua complexiteit, uitdagingen en verleidingen in het leven.
Het is misschien wel moeilijker dan een paar maanden of jaren hard studeren…
Ben benieuwd hoe jij dit ziet… 🙂
Kortom, wat mij betreft zou mentale veerkracht een vak op school mogen zijn. Rondom het onderwerp veerkracht word ik al vaak gevraagd als spreker onderwijs voor een inspirational op scholen. Benieuwd of ik voor jou wat kan betekenen? Neem contact met mij op, ik sta je graag te woord.
Succes en tot snel,
Michael
