Al eerder schreef ik over de noodzaak van individuele mentale vaardigheden hoe om te gaan met de PAID-reality het effect van de VUCA-wereld op ons en wat mensen kunnen doen om stress om te zetten naar veerkracht en werkgeluk. Vandaag een blog over de leiderschapsvaardigheden die hieraan ten grondslag liggen.
Als spreker leiderschap noem ik het graag vitaal leiderschap. Allereerst mag je jezelf afvragen, wat zijn leiderschapsvaardigheden eigenlijk? Je zou kunnen zeggen dat leiderschapskwaliteiten die vaardigheden zijn om anderen succesvol te kunnen motiveren en sturen. Het gereedschap, het vermogen én gedrag welke hieraan ten grondslag liggen.
Top 5 leiderschapsvaardigheden
Een vitaal leider:
- Inspireert
- Is empathisch
- Is integer en eerlijk
- Communiceert positief
- Is een teamspeler
Ad. 1 Inspireert
Inspirerende leiders en managers zijn allereerst een role model als het gaat om individuele competenties en kwaliteiten. Zij laten zien dat zij kunnen omgaan met de werkdruk, verandering, teleurstelling en tegenslag, en dat ze nog steeds goed voor zichzelf (en anderen!) blijven zorgen. Oftewel dat zij mentaal veerkrachtig zijn.
De leiders en managers anno 2022 vertellen niet meer hoe hun mensen van A t/m Z werk moeten doen. Zij zijn eigenlijk veel meer een coach dan een leidinggevende. Zij laten mensen dus veel meer zelf aan het roer zitten. Als spreker leiderschap zeg ik altijd: ‘Zie het maar als een inspirerende coach die hen begeleidt en ondersteunt tijdens de route die men doorloopt in het werk én leven.’
Hij of zij zorgt ervoor dat mensen zich gewaardeerd en uitgedaagd voelen. Dit is namelijk de beste basis voor leren en ontwikkelen en zorgt voor een stevig fundament op de (digitale) werkvloer en meer werkgeluk. Werknemers hebben namelijk behoefte aan vier basiselementen:
- Vertrouwen
- Zelfstandigheid
- Zingeving
- Resultaat, oftewel dat dingen lukken
Ad. 2 Empathisch
Je kunt empathisch leiderschap vergelijken met stijldansen. Als je een partner niet of verkeerd leidt is het lastig om in de maat te blijven en iets moois neer te zetten. Zelfs als je wel aardig kunt dansen. Andersom is ook waar. Wanneer een partner goed leidt kan hij of zij zelfs iemand die niet zo goed kan iets moois laten neerzetten. Het gaat natuurlijk over aanvoelen hoe de mens zich voelt van dag tot dag en iemand op het juiste moment te kunnen motiveren en stimuleren en te steunen wanneer nodig.
Top 3 empathisch leidinggeven ter voorkoming van overspannenheid en burn-out (klachten)
- Bij signalering van klachten direct gesprek aangaan
- Creëer duidelijkheid over verwachtingen, taken en rollen van werknemers
- Maak stress bespreekbaar en zorg ervoor dat mensen elkaar helpen
Ad. 3 Integer en eerlijk
Er is veel over te doen in de media en de onderwerpen integriteit en eerlijk worden alleen maar belangrijker in de toekomst. Of je nu leidinggevende of werknemer bent of praat en acteert vanuit een maatschappelijke rol, die van vader, moeder, vriend of vriendin; op termijn is corruptie, oneerlijkheid en alles wat hierbij komt kijken giftig voor elke relatie en gaat deze waarschijnlijk kapot.
Het belang van deze kwaliteiten is dus eigenlijk een vanzelfsprekendheid voor de leidinggevende als role model van het team. De leidinggevende heeft de verantwoordelijkheid over het functioneren van het team, het behalen van de gestelde doelen en natuurlijk het welzijn van de mensen.
Als spreker leiderschap ondervind ik nog vaak dat mensen in het algemeen veelal de impact op werknemers en het team onderschatten bij de afwezigheid van integriteit en eerlijkheid. De werkomstandigheden kunnen (snel) onhoudbaar worden bij een gebrek of tekortkoming op dit gebied. Er zijn meer dan genoeg voorbeelden dat medewerkers met tegenzin naar het werk gaan, slapeloosheid ontwikkelen en/of verminderd geconcentreerd zijn op het werk en daarmee meer fouten gaan maken en verminderd presteren.
En de uiteindelijke gevolgen kunnen groot zijn; afname van werkplezier en werkgeluk en bij aanhoudend ongewenst gedrag kan dit zelfs leiden tot burn-out (klachten). Gemiddeld is een werknemers dan 290 dagen niet inzetbaar!
Wanneer een leidinggevende of manager zorgt voor een veilig klimaat, kan hij de werknemers in hun kracht zetten waardoor zij hun werk op de juiste manier kunnen uitvoeren. Dit begint met het juiste voorbeeld. Gedrag en houding stralen af op het team.
Is de leidingevende eerlijk en behandelt hij de mensen met respect, dan zie je vaak dat het team elkaar ook zo behandelt. Op deze manier creëer je juist motivatie, werkplezier en werkgeluk.
Het bepalen van geldende regels, afspraken en omgangsvormen en vervolgens het houden aan c.q. doorleven van deze afspraken is een fundament.
Top 3 onveilig werkklimaat:
- Discriminatie en racisme
- (Seksueel) Grensoverschrijdend gedrag
- Narcisme
Ad. 4 Positief
Een goede leider is positief van aard. Ook dit is een uitkomst van excellente mentale vaardigheden op individueel niveau. Het meeste succes kenmerkt zich door de omgang met teleurstelling en tegenslag. Achter elke gouden medaille zit een verhaal. Niet voor niets wordt dit de achterkant van de medaille genoemd en is vaak de keerzijde van succes. Discipline, doorzettingsvermogen, emotionele stabiliteit en mentale flexibiliteit zijn onmisbaar. Dit kan alleen bij een positieve mindset. Als individu én zeker als leider – manager van een team.
Deze grondhouding als mens en leider vertaalt zich vaak door naar sterke communicatieve vaardigheden. Beter gezegd positieve communicatie.
Kerncompetenties zijn:
Informatie helder kunnen overbrengen, actief en begrijpend luisteren en feedback geven en ontvangen zijn kerncompetenties hierin.
Drie uitkomsten van positief vitaal leiderschap en bijbehorende communicatie:
- Denkt en praat positief
- Kijkt (soms) vanuit een ander perspectief en bepaalt cirkel van invloed
- Stelt kleine reële (proces-)doelen
Ad. 5 Teamspeler
Soms zijn cijfers schrikbarend. Slechts 15% van de Nederlanders voelt zich emotioneel betrokken bij zijn werk. Wereldwijd is dit overigens 13%.
Je kunt het bijna niet voorstellen dat dit daadwerkelijk zo is want onderzoek laat ook zien dat prestaties 20% beter zijn bij betrokken medewerkers, dat teams gelukkiger zijn en samen bergen werk kunnen verzetten (Gallup, Vlerick). Vrij logisch als je hier even over nadenkt.
In punt 4 geef ik als spreker leiderschap het belang van de grondhouding van de leidinggeven, dat het positief communiceren van essentieel is en een grote invloed is op de bovengenoemde (emotionele) betrokkenheid van het team, zie ook gallup (What Is Employee Engagement and How Do You Improve It?).
Als leidinggevende of manager ben je vaak de spil tussen het managementteam (MT), de top van de organisatie en de operationele mensen of beter gezegd de werkvloer. De leidinggevende heeft dus vaak een dubbelrol; die van teamleader en teamplayer.
Cruciaal zijn dan deze competenties:
- Gehoord en gevoed voelen; een teamspeler informeert het team over wat er speelt en leeft in het team én de organisatie
- Uitgedaagd voelen; een teamspeler geeft verantwoordelijkheid en keuzevrijheid en stimuleert mensen tot persoonlijke ontwikkeling.
- Werkomgeving; de sfeer en het klimaat voelen aan als een warm bad
Samengevat
Vitaal leiderschap of leiderschap anno 2022 gaat over de mate waarin jij mensen kunt inspiratie, empathie, integriteit en eerlijkheid, positief van aard, sterke communicatie en naast teamleader vooral teamplayer kunnen zijn waardoor teamleden zich betrokken voelen in het team.
Tip!
Dit is behoorlijk wat allemaal en hoeft niet allemaal in één keer aanwezig te zijn. Begin gewoon klein. Wil jij stappen maken in jouw leiderschapsvaardigheden bedenk dan welke competentie er nog onvoldoende aanwezig is. Of van welke competentie kan je van een 7 een 8 maken? Hoe ziet dit eruit in het dagelijks leven en handel daarna.
Succes! Michael